Algemeen: gebruik van de RE-Place databank

Wanneer werd RE-Place opgericht?

Het RE-Place project werd oorspronkelijk opgestart in 2017 door de Vlaamse overheid om een platform te creëren voor alternatieve methoden voor dierproeven. Een jaar later sloot het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zich bij dit project aan. Ook het Waalse Gewest is momenteel bezig om zich aan te sluiten. RE-Place wordt gecoördineerd door Sciensano (Dr. Birgit Mertens) en de VUB (Prof. Vera Rogiers).

Wat is RE-Place?

RE-Place is een onafhankelijk, wetenschappelijk project met als doel het gebruik en de ontwikkeling van NAMs te stimuleren tussen verschillende onderzoeksgroepen en doorheen disciplines in de levenswetenschappen in België. De eerste en strategische stap om dit doel te bereiken, is het opstellen van een up-to-date inventaris van de beschikbare expertise en deze kennis toegankelijker maken voor alle stakeholders.

Wat zijn NAMs?

NAMs is het acroniem voor ‘New Approach Methodologies’. Er zijn verschillende omschrijvingen beschikbaar, maar momenteel is er nog geen geharmoniseerde definitie. In het algemeen omvat de term NAMs methoden waarbij het directe gebruik van levende dieren wordt vermeden, zoals in vitro en ex vivo methoden, in silico modellering, in chemico assays, in vivo modellen gebaseerd op het gebruik van lagere organismen (zoals C. elegans en D. melanogaster) en vele andere innovatieve proefdiervrije technieken. Deze worden aangetroffen in alle verschillende (onderzoeks)disciplines in fundamenteel en toegepast onderzoek, maar ook in regulatorische toepassingen. NAMs omvatten dus zowel nieuwe technologieën (bv. artificial intelligence, organ-on-a-chip en nog veel meer) evenals de typische, meer conventionele vervangingsmethoden (bv. om eenvoudige eindpunten bij lokale toxiciteit zoals oog- en huidirritatie te meten) of methoden die informatie verschaffen over onderliggende werkingsmechanismen.

Kan een NAM een dierproef vervangen?

In een beperkt aantal gevallen wel, maar in de meeste gevallen zijn NAMs niet geschikt als één-op-één vervangingsmethoden voor dierproeven. Een NAM kan immers meestal niet dezelfde soort en hoeveelheid gegevens opleveren als een dierproef. Bovendien zijn de resultaten verkregen via NAMs vaak gebaseerd op humaan lichaamsmateriaal, en daarom zijn zij wellicht relevanter voor de menselijke gezondheid ten opzichte van een dierproef. Bijgevolg worden NAMs momenteel voornamelijk gebruikt als een enkele stap binnen een bredere onderzoeksstrategie waarbij NAMs worden gecombineerd met andere NAMs, of soms zelfs met dierproeven om de benodigde informatie te bekomen.

Kan de RE-Place databank worden gebruikt om dierproeven te stoppen?

Momenteel zijn dierproeven nog steeds nodig om complexe onderzoeksvragen te beantwoorden en zijn ze zelfs wettelijk verplicht voor de meeste regulatorische toepassingen (bv. om de veiligheid van -nieuwe- consumentenproducten te garanderen). Alleen voor cosmetica en hun ingrediënten evenals de ontwikkeling van tabaksproducten zijn dierproeven uitdrukkelijk bij wet verboden in de EU. Er worden echter veel nieuwe technologieën ontwikkeld waarvoor geen levende dieren nodig zijn en/of die gebaseerd zijn op het gebruik van menselijke weefsels en cellen. RE-Place wil de schijnwerpers op deze technieken zetten. Door de nadruk te leggen op de vooruitgang die tot nu toe werd geboekt, en door het werk te erkennen van de deskundigen die hun expertise aan de RE-Place databank hebben toegevoegd, wil het RE-Place project op lange termijn bijdragen tot de uiteindelijke vervanging van proefdieren.

Hoe kan ik bijdragen aan dit project?

U kunt informatie indienen over alle NAMs waarin u ervaring hebt, als u in België werkt of samenwerkt met Belgische experten. Deze methoden hoeven niet door uzelf ontwikkeld te zijn, noch door de organisatie waarvoor u werkzaam bent. Zowel methoden die nog in ontwikkeling zijn, als methoden in verschillende validatiestadia kunnen worden ingediend, op voorwaarde dat ze wetenschappelijk onderbouwd zijn. U kunt uw expertise hier via de online tool indienen of via de roze knop 'Submit Method' in de rechterbovenhoek van uw scherm.

Opgelet: u dient zich vooraf te registreren. Aarzel niet om via info@RE-Place.be contact met ons op te nemen indien u ondersteuning wenst.

Welk soort informatie kan ik indienen in de databank?

We willen graag een globaal overzicht van de expertise die aanwezig is in België, daarom is een korte beschrijving van de methode(n) die u momenteel toepast de belangrijkste informatie die we zoeken. We raden u aan om eenvoudige terminologie te gebruiken, zodat die gemakkelijk kan worden begrepen door wetenschappers uit verschillende disciplines.

Waarom zou ik mijn expertise indienen?

U helpt mee aan een realistisch overzicht van wat er tegenwoordig wetenschappelijk haalbaar is met het gebruik van NAMs. Deze informatie is van belang voor andere wetenschappers maar ook voor regelgevende instanties, overheidsinstanties, ethische comités, financieringsinstellingen alsook voor het grote publiek om een beter inzicht te krijgen in wat mogelijk is en wat de huidige stand van zaken is op het gebied van innovatieve wetenschap.

Hoe kan mijn expertise andere wetenschappers helpen?

Door uw expertise in te dienen, kunt u andere wetenschappers helpen bij het opstellen of optimaliseren van hun onderzoeksstrategie door de identificatie van mogelijke alternatieven te vergemakkelijken om zo minder levende dieren te gebruiken.

Welke voordelen zijn er voor mij?

U vergroot de zichtbaarheid van uw werk voor verschillende stakeholders (wetenschappers, regelgevende instanties, overheidsinstanties, ethische comités en financieringsinstellingen). U positioneert zich als expert in het domein van NAMs, wat de mogelijkheden vergroot om in contact te komen met vakgenoten en nieuwe samenwerkingsverbanden aan te gaan.

Zijn er kosten verbonden aan het gebruik van de RE-Place databank?

Nee. RE-Place is een open access databank, volstrekt kosteloos.

Mijn account

Waar kan ik een account aanmaken?

U kunt een account aanmaken via één van de knoppen, ‘Log In’ of ‘Submit Method’, in de rechterbovenhoek van uw scherm. U zult een automatische e-mail ontvangen om uw registratie te bevestigen. Zodra uw account is aangemaakt, kunt u één of meerdere methoden indienen. Als u vragen hebt over het registratieproces, aarzel zeker niet om contact met ons op te nemen via info@RE-Place.be, zodat wij u de nodige informatie via e-mail kunnen bezorgen of een (online) vergadering kunnen inplannen.

Waar kan ik mijn wachtwoord wijzigen?

U kunt al uw persoonlijke gegevens (voornaam, achternaam, e-mailadres en wachtwoord) updaten via het tabblad ‘My Account’.

Hoe kan ik de gegevens van mijn werkgever aanpassen?

U kunt uw persoonlijke gegevens en die van uw werkgever aanpassen via het tabblad ‘My Account’. Om meerdere werkgevers toe te voegen, klikt u op de knop ‘Add Organization’.

Ik wil mijn account verwijderen, wat moet ik doen?

Stuur een e-mail naar info@RE-Place.be om uw account te laten verwijderen. U zal worden geïnformeerd zodra uw account verwijderd is. Na verwijdering zullen wij uw account met de bijbehorende inhoud niet meer kunnen heractiveren.

Opgelet: Als u uw methoden hebt ingediend als deel van een 'Group', dan blijven uw methoden gekoppeld aan deze groep, en zal een nieuwe contactpersoon worden toegewezen door de beheerder/admin van uw 'Groups'. Meer informatie vindt u in het tabblad ‘My Groups’.

Een methode indienen

Hoe kan ik een methode indienen?

Via de roze knop ‘Submit Method’ in de rechterbovenhoek van uw scherm. U zult automatisch worden doorverwezen naar de eerste stap van de online tool.

De methode die ik wil indienen, bestaat al in de RE-Place databank. Moet ik de methode alsnog indienen?

Ja, zelfs als een andere wetenschapper al informatie over een bepaalde NAM heeft ingediend, blijft het waardevol om uw eigen expertise in te dienen. Misschien hebt u de NAM bijvoorbeeld voor een andere toepassing gebruikt of met andere NAMs gecombineerd, wat uw kennis relevant maakt voor andere wetenschappers. Bovendien helpt dit uw organisatie en collega's om een beter overzicht te krijgen van de expertise die binnen jullie instelling aanwezig is.

Kan ik een methode indienen die (nog) niet is gevalideerd?

Ja, de regulatorische status van een methode is niet relevant voor dit project. De NAMs die u wilt indienen, hoeven dus niet officieel gevalideerd te zijn. Ze moeten wel wetenschappelijk onderbouwd zijn.

Kan ik een methode indienen die nog in ontwikkeling is?

Ja, de regulatorische status van een methode is niet relevant voor dit project. Het indienen van informatie over methoden die u momenteel ontwikkelt, kan u zelfs helpen om in contact te komen met andere onderzoeksgroepen die aan soortgelijke methodologieën werken. U kunt elkaar helpen bij het oplossen van problemen en het ontwikkelingsproces versnellen. Het is evenwel aangeraden om in de derde stap van de online tool duidelijk aan te geven dat de methode nog in ontwikkeling is.

Ik heb de methode die ik gebruik niet ontwikkeld. Kan ik ze indienen?

Ja, absoluut. U kunt elke NAM waarin u ervaring hebt in de RE-Place databank indienen.

Mijn methode werd ontwikkeld in samenwerking met een partner. Kan ik dit aangeven?

Ja, in de eerste stap van de online tool kan u de naam van uw partnerorganisatie en het e-mailadres van uw contactpersoon ingeven. Deze contactpersoon zal op de hoogte worden gebracht van uw bijdrage aan de RE-Place databank. De naam van uw partnerorganisatie zal nu gelinkt worden aan uw methode in de RE-Place databank. De naam van uw contactpersoon zal echter niet weergegeven worden, aangezien dit op basis van de GDPR niet toegelaten is.

Moet ik een volledig protocol toevoegen?

Dit is mogelijk maar niet verplicht. Een korte beschrijving van de NAM volstaat. Als u toch een volledig protocol of SOP wilt indienen, dan kunt u het protocol/de SOP in de vijfde stap van de online tool als Word- of pdf-document toevoegen.

Hoe verloopt de indiening van een methode?

Elke ingediende methode doorloopt 3 verschillende stappen:

  1. ‘Saved as draft’: u bent al begonnen met het indienen van een methode maar u hebt nog niet alle verplichte informatievelden ingevuld (aangegeven met een rode asterisk). Uw methode is opgeslagen als een draft en u kunt op elk moment verdergaan met het invullen van uw methode door te klikken op de knop ‘Continue’.
  2. ‘Submit to database’: u hebt alle verplichte informatievelden ingevuld. Dit betekent dat uw methode nu klaar is om te worden ingediend in de RE-Place databank. Om dit te doen, moet u op de roze knop ‘Submit to database’ klikken.
  3. ‘Included in database’: nadat u een methode hebt ingediend, wordt deze nagekeken door het RE-Place team (geldige indiener, spelling, lay-out, ...). Zodra uw methode is goedgekeurd, zal u een automatische e-mail ontvangen met de bevestiging dat uw methode beschikbaar is in de RE-Place databank. De status van uw methode zal dan veranderen naar ‘Included in database’. Dit kan 3 tot 5 werkdagen in beslag nemen.

U kunt de status van uw methode(n) opvolgen via de knop ‘My Methods’ in uw account in de rechterbovenhoek van uw scherm.

Kunt u mij helpen om een methode in te dienen?

Ja, natuurlijk. Aarzel niet om via info@RE-Place.be contact met ons op te nemen zodat we u de nodige informatie via e-mail kunnen bezorgen of een (online) vergadering kunnen inplannen.

Na het indienen van informatie

Hoe kan ik mijn methode aanpassen?

Via de knop 'Update' in het tabblad ‘My Methods’. U kunt uw methode op elk moment wijzigen, zelfs nadat zij werd opgenomen in de RE-Place databank. De datum van de laatste aanpassing wordt eveneens op die pagina weergegeven.

Kan ik mijn leidinggevende(n)/promotor(en)/collega('s) laten weten dat ik mijn methode(n) heb ingediend?

Ja, er zijn meerdere manieren om mensen op de hoogte te brengen van uw ingediende methode(n):

  1. U kunt het e-mailadres van uw vakgenoten, collega's, promotoren, leidinggevenden, principle investigators, afdelingshoofden enz. in de laatste stap van de online tool invoeren. Zij zullen dan een automatische e-mail ontvangen met de link naar uw methode, zodra deze in de databank opgenomen is.
  2. Zodra uw methode in de RE-Place databank beschikbaar is, kunt u uw methode via e-mail of LinkedIn delen met behulp van de bijbehorende knoppen aan de rechterzijde van het scherm.

Ik heb een methode ingediend maar ik kan ze niet terugvinden in de RE-Place databank. Wat is er gebeurd?

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom uw methode (nog) niet in de databank opgenomen is:

  1. Uw methode is in afwachting van goedkeuring door het RE-Place team. Dit kan 3 tot 5 werkdagen duren na de datum van indiening.
  2. De door u ingediende NAM valt niet binnen de scope van het RE-Place project, bv. klinische studies of biomonitoring. In dat geval zal u hiervan op de hoogte worden gebracht door één van de leden van het RE-Place team.
  3. Elke ingediende methode moet verbonden zijn met een rechtstreekse contactpersoon in België. Methoden die geen duidelijke link hebben met een Belgische expert worden momenteel weerhouden van de databank. Bv. als u een wetenschapper bent die in India of de Verenigde Staten werkt, en u hebt geen samenwerkingsverbanden in België. Op dit moment is de databank gericht op het verzamelen van expertise op nationaal niveau. Een mogelijke uitbreiding naar andere landen zal op een later tijdstip worden geëvalueerd.
  4. U hebt misschien een technisch probleem ondervonden, gelieve contact op te nemen via info@RE-Place.be.

Controleert iemand de inhoud van de ingediende methoden?

Ja, het RE-Place team controleert elke methode die wordt ingediend in de RE-Place databank volgens een aantal vooraf bepaalde administratieve criteria (bv. betrouwbare expert en organisatie, de methode valt onder de definitie van een NAM, spelling, lay-out, ...). De wetenschappelijke inhoud van een methode wordt echter niet gecontroleerd door het RE-Place team. Dit is de verantwoordelijkheid van de expert.

Opgelet: als u deel uitmaakt van een 'Group', en uw promotor/professor/principle investigator/... is een beheerder/admin van die 'Group', dan kan hij/zij de inhoud van uw ingediende methoden verifiëren en aanpassen. Meer informatie over ‘Groups’ vindt u in de onderstaande rubriek.

Wat gebeurt er nadat mijn methode in de RE-Place databank opgenomen is?

Aangezien RE-Place een open access platform is, zullen wetenschappers van over de hele wereld meer kunnen leren over uw expertise en onderzoeksmethoden.

Hoe kan ik een methode uit de RE-Place databank verwijderen?

Stuur een e-mail naar info@RE-Place.be met de titel en/of link van de methode die u wenst te laten verwijderen. U wordt verwittigd zodra uw methode verwijderd is. Na deze verwijdering, kunnen wij uw methode niet meer terugzetten.

Functie 'My Groups'

Inleidende nota:

Als u werkzaam bent in een bepaalde (onderzoeks)groep binnen een organisatie zoals een universiteit, dan kunt u in het systeem 'Groups' aanmaken. In dat geval kunt u mensen uitnodigen om deel uit te maken van uw 'Groups' en krijgt u een overzicht van alle expertise binnen uw (onderzoeks)groep. De functie zal in deze rubriek steeds met een hoofdletter worden aangeduid. U vindt meer informatie in het antwoord op verschillende vragen.

Hoe kan ik een 'Group' aanmaken of me aansluiten bij een ‘Group’?

Wanneer u een methode in de online tool begint in te dienen, kunt u de naam van uw (onderzoeks)groep in de eerste stap invullen. Indien uw onderzoeksgroep al op de RE-Place website bestaat, zal die in het tekstveld verschijnen wanneer u begint te typen. Indien uw (onderzoeks)groep nog niet bestaat, wordt deze automatisch aangemaakt en wordt u de hoofdverantwoordelijke, de 'Beheerder/Admin', van de groep. Nu kunt u uw collega's uitnodigen, hun rol wijzigen (lid/bijdrager vs. beheerder/admin), de naam van uw ‘Group’ wijzigen en methoden goedkeuren die door de leden van uw ‘Group’ werden ingediend. U krijgt ook toegang tot het overzicht van alle methoden die binnen uw ‘Group’ werden ingediend.

Is het verplicht om een ‘Group’ aan te maken?

Nee, dit is niet verplicht. U kan dit tekstveld ook leeg laten. De verantwoordelijke van uw onderzoeksgroep kan echter beslissen om een ‘Group’ in de RE-Place databank aan te maken. Neem contact op met uw leidinggevende om dit te verduidelijken. Aarzel niet om via info@RE-Place.be contact met ons op te nemen als u vragen hebt.

Heeft iedereen dezelfde rechten binnen een ‘Group’?

Nee, er zijn 2 rollen binnen een ‘Group’:

  • 'Lid/Bijdrager’: iedereen die verantwoordelijk is voor het indienen van methoden namens uw (onderzoeks)groep. Leden/bijdragers zijn voornamelijk doctoraatsstudenten, laboranten, wetenschappelijke medewerkers, ...
  • ‘Beheerder/Admin': één of meerdere leden van uw (onderzoeks)groep kunnen 'Beheerder/Admin' zijn van een ‘Group’. Dit zijn de hoofdverantwoordelijken van uw (onderzoeks)groep die mensen kunnen toevoegen of verwijderen van de ‘Group’, de rol van de leden kunnen wijzigen, methoden die binnen die ‘Group’ worden ingediend kunnen goedkeuren en wijzigen, en de naam van de ‘Group’ kunnen wijzigen. Een ‘Administrator’ is normaal gezien het hoofd van uw (onderzoeks)groep binnen uw organisatie, de hoofdonderzoeker, een professor of uw promotor, ... Dit kan ook de secretaris van uw (onderzoeks)groep zijn.

Kan iemand van 'My Groups' mijn methoden bewerken?

Ja, maar alleen de 'Beheerder/Admin' van uw ‘Group’ kan dit doen. Beheerders kunnen alle methoden lezen, aanpassen en goedkeuren die door de leden van hun ‘Group’ zijn ingediend.

Ik wil mijn account laten verwijderen. Wat gebeurt er met de methoden die ik via 'My Groups’ heb ingediend?

De methoden die u via een ‘Group’ hebt ingediend, blijven gekoppeld aan die specifieke ‘Group’. De Beheerder(s) van die ‘Group’ kunnen de contactpersoon voor deze methoden wijzigen.

Hoe kan ik de naam wijzigen van de contactpersoon voor de methoden die ik heb ingediend?

Dit is alleen mogelijk als u lid bent van een 'Group'. In dit geval kan de 'Beheerder' van de ‘Group’ de contactpersoon van een methode wijzigen via het bijbehorende icoontje op het overzicht van de ingediende methoden via 'My Groups’. Anders kunt u contact opnemen via info@RE-Place.be.

Waar kan ik meer informatie vinden over het gebruik van 'My Groups'?

Bekijk de video hieronder voor meer informatie, en als u nog verdere vragen heeft, aarzel dan zeker niet om ons te contacteren via info@RE-Place.be.

Functie 'My Organisation'

Welke informatie kan ik in het tabblad ‘My Organisation’ vinden?

Als uw organisatie een toegewezen contactpersoon heeft voor het verzamelen van alle interne expertise, dan vindt u zijn/haar contactgegevens hier. Indien u een contactpersoon wenst aan te stellen, neemt u via info@RE-Place.be contact met ons op zodat wij u van de nodige informatie kunnen voorzien.

Wat zijn de taken van een toegewezen contactpersoon binnen een organisatie?

Als u de toegewezen contactpersoon binnen uw organisatie bent, dan kunt u accounts, methoden en (onderzoeks)groepen beheren die aan uw organisatie zijn gekoppeld. U kunt bijvoorbeeld nieuwe accounts goedkeuren, nieuw aangemaakte 'Groups' goedkeuren en opvolgen, en u krijgt een volledig overzicht van alle interne expertise (methoden van alle 'Groups' die aan uw organisatie zijn gekoppeld). Neem gerust contact met ons op voor een online demo over hoe u deze functie via info@RE-Place.be kunt gebruiken. U kunt ook de instructievideo bekijken via deze link:

Waar vind ik meer informatie over hoe ik als beheerder/admin het tabblad ‘My Organisation’ kan gebruiken?

Volg deze link naar een instructievideo:

Aarzel niet om via info@RE-Place.be contact met ons op te nemen zodat wij u de nodige informatie via e-mail kunnen bezorgen of een (online) vergadering kunnen inplannen.

Privacy en IP-rechten

Ik wil contact opnemen met de persoon die een methode heeft ingediend maar zijn/haar naam wordt niet in de databank weergegeven. Wat kan ik doen?

Deze expert heeft ervoor gekozen om zijn/haar naam niet op de website te vermelden. Stuur een e-mail naar info@RE-Place.be met de link naar de methode, uw vraag en uw contactgegevens. Wij sturen uw bericht door naar de expert. Hij/zij is echter niet verplicht om uw vraag te beantwoorden.

Ik wil niet dat mijn naam op de RE-Place website wordt weergegeven. Is dit verplicht?

Nee, dit is niet verplicht. U kunt zelf beslissen of uw naam en/of de naam van uw organisatie(s) wordt weergegeven op de RE-Place website wanneer u uw methode in de laatste stap van de online tool indient. U kunt dit voor elke methode apart aanduiden en uw keuze op elk moment wijzigen via de knop ‘Update’. We moedigen u echter aan om uw naam openbaar te maken omdat dit de zichtbaarheid van uw expertise vergroot en vakgenoten, overheidsinstanties, regelgevende instanties en financieringsinstellingen in staat stelt om rechtstreeks contact met u op te nemen.

Kunnen er conflicten zijn met IP-rechten als ik een methode indien?

Nee, we vragen alleen een minimum aan verplichte informatie. U bent vrij om te bepalen welk type en hoeveel informatie u met de wetenschappelijke wereld wilt delen. Als uw methode gevoelige informatie bevat, bent u niet verplicht om die via de online tool in te dienen. U kunt dus zelf beslissen welke informatie moet worden weggelaten. Aarzel niet om via info@RE-Place.be contact met ons op te nemen voor meer informatie. Indien nodig kunnen wij dit verder bespreken met de verantwoordelijke persoon van de juridische afdeling van uw instelling om uw zorgen verder te bespreken.